اين شرط، بسيار مهم است، و بايد همگي سعي كنيم در خانه،اداره و يا در هر جاي ديگر باز زيردستان خود مدارا نموده و با آنان مثل يك رفيق صميمي و برادر برخورد كنيم و قانون«مواسات» بين ما حكم باشد.

اميرالمومنين(ع) به مالك اشتر مي‏فرمايد:

اي مالك! فرماندارها و فرماندهان لشكر تو بايد از افرادي باشند كه مواسات بر وجود آنان حاكم است.[1]

مواسات، قانون بسيار مهمي است، و كپي شده از عالم تكوين است. مواساتي كه اسلام دارد از عالم تكوين نشأت گرفته است. انسان اعضاي مختلفي دارد: پا، دست، چشم و .. در بين اعضا، سر به منزله رئيس است در بدن. لذا مي‏گويند: سر انسان از اعضاي رئيسه است. بين سر و بقيه اعضاي بدن قانون مواسات و برابري حاكم است و سر هيچ‏گاه تحميل كننده بر بقيه اعضاي بدن نيست و با آنان مستبدانه برخوردنمي‏كند.

سعدي عليه الرحمه بسيار عالي سروده است كه:

بني‏آدم اعضاي يكديگرند                               كه در آفرينش زيك گوهرند

چو عضوي به درد آورد روزگار                          دگر عضوها را نماند قرار

تو كز محنت ديگران بي‏غمي                          نشايد كه نامت نهند آدمي

اين اشعار برگرفته از روايات است؛ مرحوم كليني حدود پنجاه روايت در اين زمينه در جلد دوم اصول كافي آورده است. اين همان قانون مساوات است؛ يعني اگر خاري به پا فرو رود مثل اين است كه به چشم فرو رفته باشد، نه تنها پا ناراحت است كه ديگر اعضا نيز با پا همناله مي‏شوند.اين جاست كه فعاليت همگاني براي نجات پا شروع مي‏شود، و رئيس بدن، يعني سر به دست،چشم، مغز و.. فرمان مي‏دهد تا با دقت تمام آن تيغ و خار را از پا درآورند. هيچ يك از اعضاي بي‏تفاوت نبوده و خود را كنار نمي‏كشند، بلكه سر- كه رئيس بدن است- مي‏گويد: درد پا درد من است، لذت و خوشحالي پا لذت و خوشحالي من است. دستور اسلام در عالم تشريع نيز چنين است، و مسلمانان بايد چنين باشند.

پيامبر گرامي اسلام(ص) فرمود:

من اصبح و لم يهتم بامور المسليمن فليس بمسلم؛[2]

كسي كه صبح كند و به امور مسلمانان، همت نورزد،مسلمان نيست.

پي نوشت ها:

[1]. نهج‏البلاغه، نامه 53.

[2]. وسائل‏الشيعه، ج11، ص559،ح2.